Արցախի բռունցք․ Մեծ Քիրս լեռ
Մեծ Քիրս լեռը գտնվում է Իշխանասարի լեռներում՝ Արցախի լեռնաշղթայի հարավային մասի ճյուղավորումներից է, բարձրությունը կազմում է 2724 մ։ Քիրս լեռը բավականին արտահայտիչ տեսք ունի, և այն հեռվից առանձնանում է իր վեհ գեղեցկությամբ, լեռան գագաթի հատվածը նման է սեղմված բռունցքի։
Քիրս լեռը հանդիսանում է Արցախի խորհրդանիշներից մեկը, այն պատկերված է Արցախի զինանշանի վրա երկնագույն գույնով։ Մեծ Քիրս լեռը նաև հիշատակվում է Արցախի օրհներգի մեջ՝ Վարդան Հակոբյանի բանաստեղծությունների մեջ։
Թե հանդերն այս չնաշխարհիկ
Ու լեռները թողնեմ անտեր-
Ամպրոպագոռ մեր Քիրս սարի
Կայծակները ինձ կշանթեն։
Քաջերն ենք մենք հայկազուն,
Մռավ ենք, Քիրս ենք ու Թարթառ,
Մեր վանքերով լեռնապահ՝
Անհաղթելի մի բուռ աշխարհ։
Մեծ Քիրսի պաշտամունքը
ՀԱՒԱՏՔ
Խերխան գիւղի Ծծաքարի աւանդութեան մէջ թշուաջ կինը Քիրսին է դիմում և խնդրում իրեն քար դարձնել, որ և կատարւում է։
Աշան գիւղի Ցից քարը դարձեալ մի կին է եղել, որ աւազակներից հալածուած՝ խնդրել է Քիրսին և քար դարձել։
Հաւատք․ Լեռների պաշտամունք
Ե․ Լալայեան
ՔԻՐՍ ԼԵՌԱՆ ԵՐԹՈՒՂԻՆ
Հոդվածը կազմվել է ArmLand ակումբի դիտարկումների և հավաքագրած նյութերի հիման վրա։
